مجله سلامت و سالمندی خزر

سابقه و هدف: سالمندی جمعیت یکی از بزرگ‌ترین موفقیت‌های جهانی و نتیجه‌ی رشد فناوری، بهبود مراقبت‌های بهداشتی، تشخیص و درمان، و افزایش امید به زندگی است. با این حال، این امر با مشکلاتی مانند کاهش توانایی‌های جسمانی، شناختی و اجتماعی سالمندان روبه‌رو است. واقعیت مجازی (VR) یکی از فناوری‌های نوین است که پتانسیل استفاده در توانبخشی سالمندان را دارد. هدف از این مطالعه مروری برکاربردهای واقعیت مجازی در توانبخشی سالمندان بود.

مواد و روش ها: پژوهش حاضر از نوع مرور سیستماتیک است که با استفاده از پایگاه هـای داده بیـن المللـی Scopus ,SciencDirect, PubMed و پایــگاه هــای داده هــای محلــی Medex Iran ,Magiran ,SID و موتور جستجوی علمی Scholar Google برای جستجوی مقالات منتشر شده از سال 2013 تا 2024 انجام شد. جست وجو انجام شده حول محور واقعیت مجازی، توانبخشی و سالمندان بود. معیارهای ورود برای انتخاب مطالعات شامل مطالعات تمـام متـن منتشر شده به زبان انگلیسی و یا فارسی درخصوص تأثیرات مداخلات واقعیت مجازی بر توانبخشی افراد سالمند بود. معیارهای خروج شامل نامه به سردبیر و مقالات ارایه‌شده در همایش‌ها و سمینارها و چکیده‌های مقالات بود. از 44774 مقاله یافت شده در جستجو، پس از فرآیند بررسی، در نهایت 28 مقاله انتخاب شد. تحلیل داده‌ها در این مطالعه با استفاده از روش تحلیل محتوای کیفی انجام شد.

یافته‌ها: تحلیل داده‌ها منجر به پدیدار شدن پنج طبقه اصلی با عناوین " اثربخشی واقعیت مجازی در بهبود تعادل و توانبخشی حرکتی سالمندان"، "تأثیر واقعیت مجازی بر عملکرد شناختی و حافظه سالمندان"، "استفاده از واقعیت مجازی در بهبود تعامل اجتماعی و کاهش انزوای اجتماعی سالمندان"، " مداخلات واقعیت مجازی برای بهبود کیفیت زندگی و انگیزه سالمندان" و "موانع و چالش‌های استفاده از واقعیت مجازی در توانبخشی سالمندان" شد.

نتیجه‌گیری: نتایج این مطالعه نشان داد که استفاده از VR می‌تواند در بهبود توانبخشی حرکتی، تعادل، عملکرد شناختی و حافظه، تعامل اجتماعی و کیفیت زندگی سالمندان مؤثر باشد. با این حال، این مطالعه همچنین نشان داد که استفاده از این فناوری با موانع و چالش‌های مختلفی روبه‌رو است که برای استفاده بهینه از این فناوری، باید این موانع و چالش‌ها را در نظر گرفت و راهکارهای مناسب برای از بین بردن یا کاهش این موانع را ارائه کرد.